Dlaczego warto uczęszczać na zajęcia języka polskiego dla osób niepolskojęzycznych?
17 września 2024
Kurs polskiego jako języka obcego: Zwiedzaj świat nauki z nowym językiem
8 października 2024
Język polski kocha rodzaje. Cały świat dzieli na rodzaje. A rodzaje na podrodzaje. Rodzajem gramatycznym definiuje każdą osobę, każde zjawisko, każde pojęcie i każdą rzecz. Ten skomplikowany system mamy w małym palcu, a raczej u polskim umyśle – w uwewnętrznionym obrazie świata. Klasyfikacja ludzi, rzeczy i zjawisk według rodzajów – męskiego, żeńskiego i nijakiego – to pierwszy odruch
W liczbie pojedynczej mamy rodzaj męski, a w nim – jak zwykle coś szczególnego – trzy podrodzaje męski osobowy, męski ożywiony i męski nieożywiony. Mamy też rodzaj żeński bez podrodzajów i nijaki – również bez podrodzajów. Znajdzie się też trochę wyjątków w każdej cząsteczce tego układu.
W liczbie mnogiej świat jest banalnie prosty. Bułka z masłem!
W liczbie mnogiej język polski dzieli świat tylko na dwie grupy: mężczyzn i resztę świata. Albo cały świat i mężczyzn. Jak wolicie.
Mamy więc rodzaj męskoosobowy i niemęskoosobowy.
Do pierwszego worka – męskoosobowego – wrzucamy tylko rzeczowniki liczby mnogiej nazywające mężczyzn, takie jak na przykład: panowie, lekarze, chłopcy, synowie, profesorowie, ludzie (!), sąsiedzi, politycy, sportowcy, Polacy, Hiszpanie, Brazylijczycy, koledzy, artyści, poeci, etc..
W drugim worku natomiast ląduje cała reszta świata – wszystko, co w gramatyce języka polskiego nazywa się rodzajem niemęskoosobowym. Są to samochody, rowery, problemy, chleby, hamburgery, czasy, owoce, kobiety, dzieci, dziewczyny, lelarki, książki, prawniczki, wina, piwa, warzywa, spotkania, mieszkania czy muzea. Wszystko jest w drugim wielkim worku obok małego woreczka pełnego mężczyzn.
Jest to, oczywiście, językowe odbicie historycznego systemu społecznego, który zakonserwował się w gramatyce. Może już czas coś zmienić?
Dajcie znać, czy jesteście w stanie poruszać się po tej polskiej mapie mentalnej! Zwłaszcza w czasie przeszłym, dzięki któremu możecie się przenieść w czasie i używać końcówek -LI dla rodzaju męskoosobowego (forma ONI) albo -ŁY dla rodzaju niemęskoosobowego (forma ONE).
